مطالعه میکرومورفولوژی پوسته های بیولوژیک (گلسنگ)در تپه های لسی آلاگل استان گلستان

هدف از این مطالعه بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی، میکرومورفولوژی و کانی شناسی خاک های دارای پوشش گلسنگ و بدون پوشش گلسنگ در منطقه آلاگل در استان گلستان است. با توجه به نقش پوسته های بیولوژیک سطحی خاک ها در بهبود خصوصیات فیزیکوشیمیایی آنها و عدم وجود اطلاعات کافی در خصوص خصوصیات میکروسکوپی آنها، این تحقیق می تواند در راستای فهم مکانیسم موثراین پوسته ها مفید باشد بدین منظور از 3 محل در مراتع آلاگل نمونه برداری جفتی از عمق 10-0 سانتی متری با 8 تکرار از هر محل صورت گرفت. این نقاط به طور تصادفی و به گونه ای انتخاب شدند که یک خاک دارای پوشش گلسنگ در مجاورت یک خاک بدون پوشش گلسنگ قرار گرفته باشد. به منظور حصول اطمینان از تشابه جفت خاک های مورد نمونه برداری، برخی از ویژگی های خاک از جمله بافت و فراوانی نسبی ذرات خاک، ph، کربنات کلسیم معادل، مواد آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، جرم مخصوص ظاهری، پایداری خاکدانه و... اندازه گیری و مقایسه شدند. و تجزیه خاک منطقه نشان داد که میزان کربن آلی در خاک های دارای پوشش به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. همگام با این وضعیت، پایداری خاکدانه ها نیز در خاک های دارای پوشش گلسنگ ارتقاء یافته و میانگین وزنی قطر خاکدانه ها نزدیک به 3 برابر افزایش پیدا کرده است. افزون بر این، کانی شناسی خاک ها با استفاده از دستگاه xrd و نمونه میکرومورفولوژی با قوطی های کوبینا برای تعدادی از نمونه ها انجام و مقایسه گردیدند. فرض مشابه بودن جفت نمونه ها از لحاظ ویژگی های یاد شده با استفاده از نرم افزار آماری sas و آزمون t-test محقق گردید. مطالعه میکرومورفولوژی مقاطع نازک خاک نشان داد خاک بدون پوشش دارای ساختمان ضعیف و متراکم بوده اما خاک های دارای پوشش گلسنگ ساختمان متخلخل قوی گرانوله و بلوکی زاویه دار با جداشدگی خوب دارند و درصد نسبی حفرات در خاک های دارای پوشش به طرز معنی داری بالا می باشد و خاک های دارای پوشش گلسنگ دارای دونوع بی فابریک کریستالیتیک و لکه ای می باشند در خاک های دارای پوشش گلسنگ لایه های مختلفی از تجمع آهک دیده می شوند که به صورت میکریتی می باشند و به عنوان اندام حفاظتی برای گلسنگ به شمار می روند و ترکیبات آلی پلی ساکاریدی ترشح شده از گلسنگ موجب پیوند بین ذرات خاک و ایجاد خاکدانه های پایدار می شوند. مطالعات میکروسکوپ الکترونی نیز تأییدکننده تراکم و شکل این پوسته ها در پوشش دهندگی سطح خاک و تاثیر آنها در حفاظت خاک و بهبود ساختمان و تخلخل خاک را به اثبات می رساند. مقایسه منحنی اشعه ایکس بخش رس دو نمونه خاک از عدم تفاوت چشمگیر کانی شناسی به لحاظ نوع و مقدار بین دو نمونه خاک است. و در کلیه خاک های سطحی منطقه مقدار کانی ایلیت بیشترین و پس از آن به ترتیب کائولینیت و کلریت دارای مقدار بیشتری هستند.